کربلای8
عملیات کربلای 8 شهدای عملیات کربلای 8
در تاریخ 66/1/18 با رمز مبارک یا صاحب الزمان (عج) و با هدف انهدام نیروهای دشمن و تحکیم مواضع بدست آمده در عملیات کربلای 5 به مدت پنج روز در منطقه عملیاتی شرق بصره توسط رزمندگان اسلام در نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوقوع پیوست و طی آن 60 دستگاه تانک و نفربر و دهها دستگاه خودرو از تجهیزات دشمن منهدم شد .تعداد به هلاکت رسیدگان دشمن طی عملیات مذکور 5000 نفر و تعداد اسراء 200 نفر و غنایم، دهها دستگاه تانک و نفربر و تعداد زیادی انواع خودرو از دشمن گزارش شده‌است.
سپاه ابتدا در نظر داشت طی چند عملیات محدود، به صورت تدریجی خطوط منطقه متصرفه را با رسیدن به کانال زوجی اصلاح و تکمیل نماید، لیکن با توجه به موانعی که وجود داشت، عملیات کربلای8 طرحریزی و در دو محور طراحی شد تا توسط دو قرارگاه اجرا گردد :محور اول :آبگرفتگی شمال بوبیان با فرماندهی و هدایت قرارگاه قدس .محور دوم : حد فاصل کانال ماهی تا جاده شلمچه غرب کانال ماهی، با فرماندهی و هدایت قرارگاه کربلا. در تدبیر عملیاتی،با توجه به حساسیت شمال آبگرفتگی بوبیان برای دشمن و اهمیت عبور از کانال ماهی در غرب کانال زوجی،چنین پیش بینی می شد که در صورت تلاش در این محور،علاوه بر فریب دشمن نسبت به سمت اصلی تک، آتش دشمن نیز تجزیه می شود .به این ترتیب مرحله اول عملیات در محور غرب کانال ماهی همزمان با محور شمال آبگرفتگی بوبیان در ساعت 2:15 بامداد روز 18/1/66 توسط لشکرهای33 المهدی، 25 کربلا،19 فجر،10سیدالشهدا و 31 عاشورا که به ترتیب از چپ به راست ماموریت تصرف و تامین هدف را به عهده داشتند، آغاز شد. لشکر ده حضرت سیدالشهداء (ع) در این عملیات با استعداد 10 گردان وارد عمل شد که گردان حضرت علی اکبر (ع) از واحدهای خط شکن لشکر در این عملیات بشمار می رفت که با استعداد 2 گروهان فتح و نصر و در دو محور اقدام به تک نمود. ا ز شهدای شاخص لشکر در این عملیات می توان به شهید عزیز احمد عراقی فرمانده اطلاعات و عملیات لشکر، شهید بزرگوار جعفر محمدی فرمانده سابق گردان حضرت علی اکبر در زمان تشکیل مجدد آن در سال 64 نام برد . ا ز شهدای شاخص گردان نیز می توان به شهید سرافراز مسلم اسدی جانشین گردان و شهید گرانقدر ابوالقاسم کشمیری و نیز شهید علی اخلاصوند اشاره نمود.
علاوه بر آن تیپهای ۶۸ و ۶۵ نیروی مخصوص و تیپهای ۱۰۶ و ۴۱۶ و ۲۹ و ۱۱۷ و ۷۳ از لشکر ۲۷ ، ۵ مکانیزه ۴۴۸ ، ۴۵ ، ۱۰۴ ، و ۴۲۱ و ۲ کماندویی ستاد کل ۴۴۸ ،و تیپهای۲ و ۵ از گارد ۶ ریاست جمهوری ، ۴۲زرهی ، ۲ پیاده گردان کماندویی از لشکر محمد القاسم ،یک گردان تانک ، تیپ ۲۶ زرهی، گردانهای۳،۱و ۴ از تیپ ۴۱۷ نیز منهدم شدند . تعداد به هلاکت رسیدگان طی عملیات مذکور ۵۰۰۰ نفر و تعداد اسراء ۲۰۰ نفر و غنایم، دهها دستگاه تانک و نفربر و تعداد زیادی انواع خودرو از دشمن گزارش شده‌است.
سپاه ابتدا در نظر داشت طی چند عملیات محدود، به صورت تدریجی خطوط منطقه متصرفه را با رسیدن به کانال زوجی اصلاح و تکمیل نماید، لیکن با توجه به موانعی که وجود داشت، عملیات کربلای8 طرحریزی او در دو محور طراحی شد تا توسط دو قرارگاه اجرا گردد :محور اول :آبگرفتگی شمال بوبیان با فرماندهی و هدایت قرارگاه قدس .محور دوم : حد فاصل کانال ماهی تا جاده شلمچه) غرب کانال ماهی (با فرماندهی و هدایت قرارگاه کربلا.
در تدبیر عملیاتی ،با توجه به حساسیت شمال آبگرفتگی بوبیان برای دشمن و اهمیت عبور از کانال ماهی در غرب کانال زوجی ،چنین پیش بینی می شد که در صورت تلاش در این محور ،علاوه بر فریب دشمن نسبت به سمت اصلی تک ، آتش دشمن نیز تجزیه می شود .
به این ترتیب مرحله اول:
عملیات در محور غرب کانال ماهی همزمان با محور شمال آبگرفتگی بوبیان در ساعت 2/15 بامداد روز 66/1/18 توسط لشکرهای33 المهدی25 ،کربلا 19 ،فجر ،10سیدالشهدا و 31 عاشورا که به ترتیب از چپ به راست ماموریت تصرف و تامین هدف را به عهده داشتند ، آغاز شد و در این مرحله‌شب و روز اول عملیات هدف به نحو ناقصی تصرف شد.
در مرحله دوم:
نیز لشکر 33 هر چند در تصرف هدف و در کار مهندسی ایجاد خاکریز دو جداره در سمت راست سیلبند شاهد موفق بود ،لیکن دشمن دو بار از سمت چب به نیروهای این لشکر پاتک کرد که بار دوم در ساعت10 الی 11 صبح با آتش شدید توپخانه و هلیکوپتر و بمباران هواپیما همراه بود .کثرت نیروهای پیاده پاتک کننده و کم بودن‌نفرات خودی و نرسیدن مهمات کافی ،نیروهای خودی را ناچار به عقب نشینی کرد و براثر فشار شدید دشمن تعدادی مجروح در منطقه بجا ماند .به این ترتیب در این مرحله هم مسیله جناح چپ عملیات حل نشد .
در مرحله سوم:
جناح راست وضع مناسبی یافت ولی اوضاع جناح چپ به رغم موفقیتهای به دست آمده کاملا بهبود نیافت و به خاطراستفاده از آتش هماهنگ تانک و تیربار و خمپاره انداز مستقر در خط ، پاتکهای دشمن را با شکست مواجه ساختند ،ولی سرانجام نیروهای لشکر 33 به لحاظ از دست دادن توان ،درمواضع مناسبتری مستقر شدند.
بطور کلی فشار عراق برای باز پس گیری منطقه ای در حدود یک کیلومتر مربع با توان بالا در نوع خود کم نظیر بود عکس العمل دشمن بدون احتساب و پیش بینی تلفات زیاد و پذیرش آن به‌عنوان بهای باز پس گیری منطقه نمی توانست باشد .دشمن با درک مشی جدید نطامی جمهوری اسلامی مبنی بر پیشروی در شرق بصره و انهدام متوالی قوای عراق ،بر آن شد که با اقدامی اساسی و با قوت ، طراحان و مسیولین جنگ جمهوری اسلامی را نسبت به ادامه‌پیشروی در منطقه شرق بصره مایوس کند .علاوه بر این همزمانی عملیات کربلای8 با سالگرد تاسیس حزب بعث و نیز نقش تبلیغی این عملیات در اعلام تصمیم بر تداوم عملیات در منطقه و همزمانی آن با تغییر وتحولات سیاسی مبنی بر حذف صدام ،قابل ذکر است .
از یک سو شرایط سیاسی و نظامی جنگ پس از عملیات کربلای 5 و از سوی دیگر اهمیت زمین منطقه شرق بصره، موجب گردید تا عملیات کربلای8 که با هدف محدود نظامی صورت گرفت ،بازتاب و انعکاس نسبتا گسترده ای داشته باشد .در مورد این‌عملیات خبرگزاری فرانسه به نقل از ناظران در تهران چنین گزارش داده :اهداف عملیات جدید کربلای8ایران که صرفا نظامی است ، محدود به نظر می رسد .ایران بدون تردید این بخش جنوبی را برای حمله انتخاب کرد تا مانع از تحکیم خطوط دشمن در آنجا شود .در واقع گزارش خبرگزاری فرانسه معطوف به این مطلب بود که این عملیات در تداوم سلسه تلاشهای ایران در این منطقه و برنامه ریزی برای انجام عملیات به سمت بصره ،معنا و مفهوم دارد.
تلاقی زمان عملیات کربلای8 با برگزاری مراسم چهل و هشتمین سالگرد تشکیل حزب بعث ،موجب‌گ‌ردید که عراق بلافاصله به منظور تحت الشعاع قرار دادن بازتاب این عملیات ،به تاسیسات نفتی جزیره سیری که یکی از مبادی صادرات نفت ایران بود ،حمله کرده خسارات قابل ملاحظه ای را به آن وارد آورد ،به گونه ای که تا ساعتها بهره برداری از اسکله مذکور امکان پذیر نبود .
به هر حال پیروزی عملیات کربلای8 همانند پیروزیهای دیگر ایران در ابتدا از سوی عراق و کلیه حامیانش مورد تکذیب قرار گرفت ،چنانکه رادیو اسراییل به نقل از کارشناسان نظامی گفت :به احتمال قوی نیروهای ایرانی در عملیات موسوم به کربلای8 در جبهه بصره موفق به پیشروی‌نشده اند و نبرد به صورت ساکن ادامه دارد .اما با گذشت زمان و عینیت پیروزی ایران ،عراق سرانجام زبان به اعتراف گشود و متعاقب آن خبرگزاریها چنین گزارش دادند :عراق دیروز اعتراف کرد که مناطقی را در جریان حمله جدید ایران در شرق بصره از دست داده است .اعتراف عراق به از دست دادن زمینهایی در نز دیکی بصره ، در اطلاعیه نظامی این کشور منعکس شده است .همچنین دعوت ایران از خبرنگاران خارجی برای باز دید از منطقه آزاد شده در عملیات نیز به منزله پیروزی جدید ایران مورد تاکید قرار گرفت .
بدین ترتیب ، در آستانه سال 66 ضمن آنکه موفقیت حاصله از عملیات کربلای8 در منطقه شرق بصره ،از سوی رسانه های خارجی مورد تایید قرار گرفت ،به عنوان ضعف و ناتوانی روحی روز افزون عراق نیز ارزیابی شد.
**********************************************************************
عملیات کربلای 8 در تاریخ جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در زمره علمیاتهایی است که بیش از گذشته ددمنشی و خوی وحشیانه رژیم بعث را به جهانیان ثابت کرد چرا که در این عملیات این رژیم، رزمندگان ایرانی را آماج عملیات شیمیایی قرار داد.
در این عملیات که بخش عمده ای از آن در خاک عراق انجام شد این رژیم با استفاده از تسلیحات شیمایی، رزمندگان ایرانی را که موفق به ورود به خاک عراق شده بودند را شهید و مجروح کرد تا به جهانیان ثابت شود که عراق در این جنگ به همه ترفندهای ناجوانمردانه، غیراخلاقی و غیرانسانی دست زده ولی هیچگاه نتوانست اراده آهنین رزمندگان ایرانی در دفاع قاطعانه از وجب به وجب ایران را سست کند.
عملیات کربلای 8 برگ دیگری از جنایتهای دشمن بعثی بر علیه ایران را به یاد می آورد. در این عملیات به شکل گسترده ای از سلاح های شمیایی بر علیه نیرو های ایرانی استفاده شد و عده زیادی از رزمندگان ایرانی مجروح و شهید شدند.
این عملیات به مدت پنج روز در منطقه عملیاتی شرق بصره توسط رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به وقوع پیوست. در جریان عملیات کربلای 8 ده ها دستگاه تانک و نفربر و تعداد زیادی انواع خودرو از دشمن به دست آمد.
به طور کلی فشار عراق برای باز پس گیری منطقه ای در حدود یک کیلومتر مربع با توان بالا در نوع خود کم نظیر بود. عکس العمل دشمن بدون احتساب و پیش بینی تلفات زیاد و پذیرش آن به عنوان بهای باز پس گیری منطقه نمی توانست باشد.
دشمن با درک مشی جدید نظامی جمهوری اسلامی مبنی بر پیشروی در شرق بصره و انهدام متوالی قوای عراق، بر آن شد که با اقدامی اساسی و با قوت، جمهوری اسلامی را نسبت به ادامه‌پیشروی در منطقه شرق بصره مایوس کند. علاوه بر این همزمانی عملیات کربلای8 با سالگرد تاسیس حزب بعث و نیز نقش تبلیغی این عملیات در اعلام تصمیم بر تداوم عملیات در منطقه و همزمانی آن با تغییر وتحولات سیاسی مبنی بر حذف صدام، قابل ذکر است.
از یک سو شرایط سیاسی و نظامی جنگ پس از عملیات کربلای 5 و از سوی دیگر اهمیت زمین منطقه شرق بصره، موجب گردید تا عملیات کربلای8 که با هدف محدود نظامی صورت گرفت، بازتاب و انعکاس نسبتا گسترده ای داشته باشد. در مورد این عملیات خبرگزاری فرانسه به نقل از ناظران در تهران چنین گزارش داده: اهداف عملیات جدید کربلای8 ایران که صرفا نظامی است، محدود به نظر می رسد. ایران بدون تردید این بخش جنوبی را برای حمله انتخاب کرد تا مانع از تحکیم خطوط دشمن در آنجا شود . در واقع گزارش خبرگزاری فرانسه معطوف به این مطلب بود که این عملیات در تداوم سلسه تلاشهای ایران در این منطقه و برنامه ریزی برای انجام عملیات به سمت بصره، معنا و مفهوم دارد.
به هر حال پیروزی عملیات کربلای8 همانند پیروزیهای دیگر ایران در ابتدا از سوی عراق و کلیه حامیانش مورد تکذیب قرار گرفت، چنانکه رادیو اسراییل به نقل از کارشناسان نظامی گفت: به احتمال قوی نیروهای ایرانی در عملیات موسوم به کربلای8 در جبهه بصره موفق به پیشروی نشده اند و نبرد به صورت ساکن ادامه دارد .
اما با گذشت زمان و عینیت پیروزی ایران، عراق سرانجام زبان به اعتراف گشود و متعاقب آن خبرگزاریها چنین گزارش دادند: عراق دیروز اعتراف کرد که مناطقی را در جریان حمله جدید ایران در شرق بصره از دست داده است. اعتراف عراق به از دست دادن زمینهایی درنزدیکی بصره، در اطلاعیه نظامی این کشور منعکس شده است . همچنین دعوت ایران از خبرنگاران خارجی برای بازدید از منطقه آزاد شده در عملیات نیز به منزله پیروزی جدید ایران مورد تاکید قرار گرفت.
در سال 1366 به دنبال حملات نیروهای ایران در جبهه های غرب و جنوب، بار دیگر عراق سلاحهای شیمیایی را در مقیاس وسیع به خدمت گرفت. در فروردین 1366 هشت مورد بمباران شیمیایی توسط عراق گزارش شد که شش مورد آن در منطقه عملیاتی کربلای 8 رخ داد.
از هجدهم تا بیست و یکم فروردین شش بمباران گسترده شیمیایی با هواپیما و خمپاره انداز صورت گرفت که در مجموع 21 کشته و بیش از 134تن مجروح برجای گذاشت.
عراق نیز با ادعای کاربرد سلاحهای شیمیایی از طرف ایران، درخواست مشابهی کرد. هیئت کارشناسان از بیست ودوم تا بیست ونهم آوریل در ایران و از بیست ونهم آوریل تا سوم مه در عراق به سر برد و گزارش خود را در ششم ماه مه به دبیرکل تسلیم داشت.
در گزارش ذکر شده بود: نیروهای عراقی به کرار از سلاحهای شیمیایی به شکل بمبهای هوایی و یا به احتمال زیاد راکت علیه نیروهای ایرانی استفاده کرده اند. عامل شیمیایی که مورد استفاده قرار گرفته، گاز خردل و در بعضی موارد احتمالاً عاملهای عصبی است. همچنین نکته جدید این است که غیرنظامیان ایرانی نیز بر اثر کاربرد سلاحهای شیمیایی مجروح شده اند. ضمن اینکه پرسنل نظامی عراق بر اثر عاملهای جنگ شیمیایی متحمل جراحاتی شده اند که ناشی از گاز خردل و التهاب ریوی است.
دبیرکل گزارش مذکور را همراه نامه ای در هشتم مه به شورای امنیت تسلیم کرد. در این نامه دبیرکل ضمن ابراز تاسف از کاربرد سلاحهای شیمیایی، عمیقاً ابراز نگرانی کرده و تصریح کرد: نیروهای عراقی مجدداً از سلاحهای شیمیایی علیه نیروهای ایرانی استفاده کرده اند و موجب واردآمدن جراحاتی به غیرنظامیان در ایران شده اند .
با دریافت یادداشت دبیرکل و گزارش کارشناسان، رئیس شورای امنیت پس از مشاوره اعضای شورای امنیت، بیانیه ای در 14 ماه مه سال 1987 صادر کرد که در آن گفته شد: اعضای شورا از نتیجه گیری به اتفاق آرای کارشناسان که سلاحهای شیمیایی به طور مکرر توسط نیروهای عراقی علیه نیروهای ایرانی به کار رفته است و افراد غیرنظامی ایران از سلاحهای شیمیایی مجروح شده اند و اینکه افراد نظامی عراق نیز از مواد شیمیایی جراحاتی برداشته اند، متوحش شدند . آنان بار دیگر استفاده مکرر از سلاحهای شیمیایی را که نقض آشکار پروتکل ژنو در سال 1925 مبنی بر منع استفاده از سلاحهای شیمیایی در جنگ بود را محکوم کردند.
با تغییر منطقه عملیاتی نیروهای ایران از جنوب به شمال عراق، بمباران گسترده شیمیایی این مناطق توسط عراق آغاز شد، به طوری که تا مهرماه 1366 در مجموع 11 مورد بمباران شیمیایی در روستاهای کردنشین استان سلیمانیه و اربیل عراق، منطقه عملیاتی کربلای10، روستای بوالحسن (سرول)، جومه، بانه، روستای قره باغ در شمال عراق، روستای کله وش در حومه سردشت، مناطق عملیاتی نصر 4 (ارتفاعات ماووت) و فتح 7 انجام شد که در مجموع 97 کشته و حدود پنج هزارو200 مجروح به همراه داشت.
ابتدای سال 1366 ایران عملیات کربلای هشت را در منطقه شلمچه و کربلای ده را در «ماووت» انجام داد. عراق در این دو عملیات عوامل شیمیایی تاولزا خردل و خون به کار برد. عملیات نصر که در استان سلیمانیه انجام شد عراق چهار نقطه سردشت را با استفاده از گاز خردل بمباران شیمیایی کرد.
عملیات کربلای ۸ ؛ تهدید دوباره شهر بصره و پاسخ کوبنده به دشمن
علی‌رغم عملیات کربلای۴ که به شکست انجامید، کربلای ۵ توانست تا حدودی خواسته فرماندهان جنگ را تأمین کند. شاید مهمترین دستاورد عملیات بزرگ کربلای ۵ انهدام بخش عظیمی از ماشین جنگی عراق بود. به همین دلیل انجام عملیات در شرق بصره بار دیگر در دستور کار قرار گرفت. عملیات «کربلای ۸ » در دو محور با حضور نیروهای سپاه در همین راستا طراحی شد تا توسط دو قرارگاه اجرا گردد.
محور اول: آبگرفتگی شمال بوبیان، با فرماندهی و هدایت قرارگاه قدس.
محوردوم: حد فاصل کانال ماهی تا جاده شلمچه، با فرماندهی و هدایت قرارگاه کربلا.
از آنجا که موقعیت زمین در محور آبگرفتگی «بوبیان» با منطقه عملیاتی قرارگاه کربلا در غرب «کانال ماهی» تفاوت داشت و میزان فاصله با دشمن نیز متغیر بود، برای تعیین زمان آغاز عملیات و محاسبه مقدار زمان لازم برای رسیدن نیروها به نقطه درگیری با دشمن، مشکلاتی وجود داشت که نهایتا ساعت ۲ و ۱۵ دقیقه بامداد روز ۱۸ فروردین ۱۳۶۶ به عنوان زمان مشترک حمله در هر دو محور انتخاب شد.
عملیات کربلای ۸ با رمز «یا صاحب الزمان» (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آغاز شد و مدت ۵ روز ادامه پیداکرد. در این عملیات ۶۰ دستگاه تانک و نفربر و دهها دستگاه خودرو منهدم گردید و تعداد ۵۲۰۰ تن از افراد دشمن کشته و زخمی و اسیر شدند. غنایم به دست آمده شامل دهها دستگاه تانک و نفربر و تعدادی خودرو گردید. این عملیات که با هدف تأمین «کانال زوجی» در جنوب شلمچه و توسعه منطقه تصرف و در غرب کانال «پرورش ماهی» انجام شد، نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به کسب تجربیات تازه‌ای نایل ساخت.
در این عملیات محمدحسن قاسمی طوسی مسئول اطلاعات و عملیات لشکر ۲۵ کربلا و حبیب‌الله کریمی فرمانده توپخانه ۶۳ خاتم‌الانبیا ۹))، به شهادت رسیدند.
خلاصه گزارش عملیات
نام عملیات: کربلای ۸
زمان اجرا : ۱۸/۰۱/۱۳۶۶
مدت اجرا: ۵ روز
تلفات دشمن: ۵۲۰۰ (کشته، زخمی و اسیر)
رمز عملیات: یا صاحب الزمان
مکان اجرا: شرق بصره عراق - محور جنوبی جنگ در غرب شلمچه ایران
ارگان‌های عمل‌کننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
اهداف عملیات: پاسخ به شرارت‌های دشمن در خلیج فارس، تهدید شهر بصره عراق و تأمین کانال زوجی و توسعه منطقه
